توضیحات

خواجه شمس الدین محمد، حافظ شیرازی، از محبوب‌ترین شعرای ایران زمین است که با گذشت قرن‌ها، آثارش نه‌تنها در ایران بلکه در سراسر نقاط جهان به شهرت رسیده است. موضوع اشعار حافظ بسیار متنوع بوده و از اشعار او در موسیقی سنتی ایرانی، هنرهای تجسمی و خوشنویسی استفاده می شود. در نزد ما ایرانیان ، شیخ حافظ شیرازی دانندۀ اسرار نهان و عالم غیب می‌باشد که هنگام مواجه شدن با مشکلات یا دو راهی‌های زندگی یا در مراسمات مختلف به او مراجعه کرده و تفأل می زنیم و از اشعارش استفاده می‌کنیم. شمس‌الدین محمد ملقب به خواجه حافظ شیرازی و مشهور به لسان‌الغیب از مشهورترین شعرای تاریخ ایران زمین است که در حدود سال 726 ه.ق در شهر شیراز به دنیا آمده است. شهرت اصلی حافظ و رمز پویایی جاودانه آوازۀ او به سبب غزل‌سرایی و سرایش غزل‌های بسیار زیبای اوست. نام پدرش حافظ بهاء‌الدین بوده که در دورۀ سلطنت اتابکان فارس از اصفهان به شیراز مهاجرت کرده است. شمس‌الدین از دوران طفولیت به مکتب و مدرسه رفت و به یادگیری علوم نزد علما و فضلای زادگاهش پرداخت. در دوران جوانی حافظ سلسله محلی اتابکان فارس افول و این ایالات مهم به تصرف خاندان اینجو در آمده بود. حافظ مورد توجه و امرای اینجو قرار گرفت و نزد شاه شیخ جمال الدین ابواسحاق حاکم فارس جایگاه والایی داشت. امیر مبارز‌الدین مؤسس سلسلۀ آل مظفر در سال 754 ه.ق بر امیر اسحاق چیره گشت اما سلطنت امیر مبارزالدین مدت زیادی به طول نینجامید و در سال 759 ه.ق دو تن از پسران او شاه‌محمود و شاه‌شجاع پدر را از حکومت خلع کردند. این دو امیر نیز احترام فراوانی به حافظ می گذاشتند. در دوران شاه شیخ ابواسحاق حافظ به دربار راه یافت و شغل دیوانی پیشه نمود . حافظ علاوه بردربار شاه ابواسحاق در دربار شاهان دیگر مانند شاه شیخ مبارزالدین، شاه‌شجاع، شاه‌منصور و شاه‌یحیی نیز راه داشته است. امرارمعاش حافظ از طریق شغل دیوانی بوده و شاعری پیشه اصلی او نبوده است. مرگ حافظ در سال 971 ه.ق یا 792 ه.ق روی داده است و حافظ در گلگشت مصلی که منطقه ای زیبا و با صفا بود به خاک سپرده شد . آرامگاه حافظ امروزه یکی از جاذبه های مهمّ گردشگری به شمار می رود. حافظ بیشتر عمر خود را در شیراز گذراند و تنها یک سفر کوتاه به یزد و یک مسافرت نیمه تمام به بندر هرمز داشت. روایت است زمان دفن حافظ ، عده‌ای به علت اشعار او که دربارۀ می‌گساری بوده با دفن وی به شیوهٔ مسلمانان مخالف بودند اما برخی دیگر حافظ را مسلمان و معتقد می دانستند. به علت ایجاد دو دستگی تفألی به دیوان خود حافظ زدند که این بیت آمد:
«قدم دریغ مدارایرانیان طبق رسوم قدیمی خود در روزهای عید ملی یا مذهبی نظیر نوروز بر سر سفره هفت سین، و یا شب یلدا، با کتاب حافظ فال می‌گیرند. برای این کار، یک نفر از بزرگان خانواده یا کسی که بتواند شعر را به خوبی بخواند یا کسی که دیگران معتقدند به اصطلاح خوب فال می‌گیرد ابتدا نیت می‌کند، یعنی در دل آرزویی می‌کند. سپس به طور تصادفی صفحه‌ای را از کتاب حافظ می‌گشاید و با صدای بلند شروع به خواندن می‌کند. کسانی که ایمان مذهبی داشته باشند هنگام فال گرفتن فاتحهای می‌خوانند و سپس کتاب حافظ را می‌بوسند، آنگاه با ذکر اورادی آن را می‌گشایند و فال خود را می‌خوانند. فال با طالع بینی متفاوت است. طالع بینی نوعی پیشگویی می باشد که فرد قدرت انتخاب و اختیاری در آن ندارد و براساس وضعیت ستارگان در زمان تولد فرد می‌باشد (همانند طالع بینی چینی یا طالع بینی هندی). اما فال پیشگویی نوعی فال محسوب می شود که با انتخاب خود فرد حاصل شده و برخلاف طالع بینی به تاریخ تولید بستگی ندارد.
کتابفروشی اینترنتی آبان از جنازهٔ حافظ که گرچه غرق گناه است، می رود به بهشت»
این شعر تأثیر زیادی در ساکت کردن بدخواهان حافظ داشت. دیوان حافظ دارای 500 غزل، 42 رباعی و چندین قصیده می باشد . حافظ به طور متوسط در هر سال فقط 10 غزل سروده و او دیوان خود را در طول 50 سال سروده است. دیوان حافظ بیش از چهارصد بار به زبان فارسی و زبان های دیگر در دنیا به چاپ رسیده است. تعداد نسخه های خطی ساده یا تذهیب‌شدهٔ آن در کتابخانه‌های ایران، افغانستان، هند، پاکستان، ترکیه و حتی کشورهای غربی از هر دیوان فارسی دیگری بیشتر است. نکتهٔ خاصی که در دیوان حافظ وجود دارد، کثرت نسخه‌هایی با مفردات و واژه‌های گوناگون است که این ویژگی سبب بروز تصحیحات متعدد و گاه متناقض هم در بین مصححان می شود. چندین رباعی نیز به حافظ نسبت داده شده که هرچند مانند غزل های او از ارزش ادبی والایی برخوردار نیستند، اما در انتساب برخی از آن ها تردید زیادی وجود ندارد. شعر حافظ بسیار رمزآلود است . قدرت تأویل‌پذیری شعر حافظ طوری است که هرکس دیوان حافظ را باز می‌کند و غزلی می‌خواند، با توجه به شرایط روحی و حال‌و‌هوای خود برداشت خاصی از شعر خواهد داشت، گویی حافظ آن شعر را فقط برای حال آن لحظه او سروده است. در شعر حافظ تناسبات هنری دقیق و ظریف رعایت شده است، به این تناسبات «مراعات النظیر» می‌گویند. حافظ لحنی خاص را برای شروع غزل‌های خود در نظر گرفته ، این لحن‌ها گاهی حماسی و شورآفرین و گاهی رندانه و طنزآمیز و اندوهناک است. در شعر حافظ ، زبان طنز نیز به کار رفته و حافظ به کمک طنز، ناگفته ها را بیان کرده است. شعر حافظ، شعر ایهام و ابهام است، مبهم بودن شعر حافظ سبب شد تا او بتواند ناگفته‌ها را بیان و از فتنه‌های زمان در امان بماند.