توضیحات
«سرو سایه فکن» رسالۀ دیگری است راجع به فردوسی و شاهنامه و نام آن نیز از یکی از ابیات فردوسی گرفته شده که کتاب خود را به این نام خوانده است. کتاب را استاد غلامحسین امیرخانی، رئیس انجمن خوشنویسان، با خطّ خوش، خوش‌نویسی کرده و تذهیب آن نیز به دست استاد مجید مهرگان صورت گرفته است. در دیباچۀ آن آمده است: – «شاهنامه تنها سرگذشت ایران و حماسۀ دورۀ معیّنی را بازگو نمی‌کند، جوهر هستی را می‌سراید… »
– «برای شاهنامه ارزش‌های گوناگون برشمرده شده است… ولی برترین ارزش آن، آن است که در زندگی انسانی معنا می‌نهد. حتّی دشمن‌ها در آن سترگند؛ چه، کمان هستی خود را به نهایت می‌کشند. بیانش صخره‌وار است، به بزرگی طبیعت. وقتی آن را می‌خوانیم یا می‌شنویم، سر خود را به بالا نگاه می‌داریم، برای آنکه باید اوج را ببینیم.»
– «مردم شاهنامه که اینگونه زندگی کرده و اینگونه مرده‌اند – و آوائی چنان بلند ماجرای آنها را سروده – کسانی بوده‌اند که به قلب زندگی راه یافته بودند.»
– «طیّ هزار سال کتاب فردوسی تسلّی بخش و رهگشای قوم ایرانی بوده و هر زمان که زندگی بر مردم سخت‌تر می‌شده، دلبستگی به آن بیشتر می‌گردیده.کتابی است که عالِم و عامی بر روی آن خم شده و قهوه خانه و فرهنگ خانه، هر دو از آن روشنی گرفته‌اند.»
در این کتاب، به‌خصوص از دو تیرۀ فکر که یکی «ایران‌گرائی» بوده و دیگری «عرب‌مآبی»، بحث به میان آمده است. نمایندۀ تیرۀ اوّل فردوسی و نمایندۀ تیرۀ دوم محمود غزنوی بود، و اختلاف میان این دو از همین جا ناشی شد. این دو خطّ فکری گرچه با آمدن محمود غزنوی و استیلای ترک‌ها وجود خود را نمایان‌تر کردند، از مدّت‌ها پیش آمده بودند. از همان آغاز فتح ایران کسانی که همکاری با قوم فاتح را برگزیدند یک سو قرار گرفتند و کسانی که به تعداد اکثریّت، آمدن اسلام مانع نشد که وابستگی قومی خود را حفظ کنند، سوی دیگر. آنچه جهان‌بینی شاهنامه است، رفته رفته جهان‌بینی خود فردوسی هم شده است. چون خرد و کوشش و جست‌و‌جوی معنا در زندگی ؛ نام و رعایت اعتدال در همه چیز… هم چنین طیف عرفانی و طیف «خیاّمی».
کتاب اینگونه پایان می‌یابد:
– «با همۀ افت‌‌و‌خیزها، برای ما افتخار کوچکی نیست که در آب‌وخاکی زندگی می‌کنیم که انسان‌های شاهنامه در آن زیسته و مرده‌اند، و همین هزار سال پیش کسی چون ابوالقاسم فردوسی در آن زیست و مرد. وقتی نگاه به عقب بر می‌گردانیم باید به فکر فرو رویم و با خود بگوئیم: ما کم مردمی نبوده‌ایم!»
آنچه در این کتاب آمده است: -دیباچه. -بخش نخست، فردوسی -فارس و خراسان -ایران‌گرایان و عرب‌‌گرایان -زندگی فردوسی و کتاب شاهنامه -بخش دوم: شاهنامه -همه بزم و رزم است و رای و سخن -شاهنامه از چه گفتگو می‌کند؟ -ارزش شاهنامه در چیست؟ -داستان مزدک -ماجرای بهرام چوبینه -دورۀ تاریخی
کتابفروشی اینترنتی آبان
