توضیحات

نهضت مشروطه و مفاهیم اساسی مرتبط با آن، به ویژه مقولاتی چون ولایت‌فقیه تلقی شیعه از حکومت، مفاهیم ملت و دولت، نوع ارتباط آنها با یک دیگر و مفهوم جدید ملت، همچنین نقش و تأثیر اندیشه‌ها و آثار روشن‌فکران عصر قاجار –به‌خصوص دورۀ ناصری و دوران مشروطه- مانند مشیرالدوله، مستشارالدوله، رشدیه، امین الدوله، میرزا ملکم‌خان، آخوندزاده، میرزا آقاخان کرمانی و دیگران در روند تحولات و ایجاد گسترش و یا تغییر مفاهیم اساسی پیش گفته، موضوع کتاب حاضر را تشکیل می‌دهند. چون موضوع مشروطیت در اساس به حکومت و شیوۀ حکومت مربوط می‌شود، ناگزیر بخش مهمی از این کتاب به بحث دربارۀ حکومت و مهم‌تر از آن به بحث دربارۀ تلقی شیعه از حکومت اختصاص یافته است. چون یکی از بحث‌های مهم نظری فقهای شیعه در دورۀ قاجار به ولایت‌فقیه مربوط می‌شد، دامنۀ بحث به موضوع ولایت در عرفان ایرانی هم کشیده شد… با توجه به آنکه این مفهوم از ولایت در معنای حکومت و کشورداری، با تلقی شیعه از مفهوم حکومت و ملت و دولت ارتباط تنگاتنگ داشت، چند بحث مهم این کتاب، به بررسی مفهوم ملت و دولت و بررسی ساختار آن در پیشینه فرهنگی ما اختصاص یافته است. جزئیات این بررسی نشان می‌دهد که ساختار جدید مفهوم دولت و ملت، آن‌گونه که در مشروطیت ایران شکل گرفته بود، تماماً مبتنی بود بر ساختار تلقی شیعه از ملت و دولت تا این ساختار از طریق زبان، زبان تاریخی، و برداشت‌های متفاوت به‌درستی فهمیده نمی‌شد، رویدادهای تاریخ، زبان باز نمی‌کردند تا تناقض تجدد و مشروطیت ایران را به نمایش بگذارند. بسیاری از نتیجه‌گیری‌های ناروا در تاریخ‌نگاری معاصر از بی‌توجهی به این ساختار و از بی‌توجهی به زبان تاریخی این ساختار، سرچشمه گرفته است. مباحث کتاب در دو فصل اصلی سازمان یافته است. در نخستین فصل با عنوان قدرت و حکومت، ساختار دو قدرت مسلط سیاسی و اجتماعی جامعۀ ایران در دورۀ قاجار، یعنی ساختار قدرت سیاسی دین و روحانیون و سلطنت و عوامل آن به‌صورت مفصل بررسی شده است. در این فصل از چگونگی گسترش قدرت روحانیون در این دوره و نقشی که براساس همین قدرت در مشروطیت ایران ایفا کردند، بحث شده است. فصل دوم که از دفتر روشن‌فکری نام گرفته است به سرنوشت پر تناقض روشن‌فکران مشروطه‌خواه و به سرنوشت آزادی در ایران می‌پردازد. هر دو فصل بر وقایعی پرتو می‌افکنند که عمدتاً در بیست‌و‌پنج سال آخر سلطنت ناصرالدین‌شاه و پس از آن تا تشکیل مجلس دوم ملی، رخ داده است. کتاب با یادداشت‌های مفصل نویسنده و نمایه اسامی به پایان می‌رسد.
کتابفروشی اینترنتی آبان