توضیحات

ساختمان اصلی نوشته حاضر در نه فصل تدوین شده است .فصل اول مروری است بر ملاحظات نظری، که طی آن نگرش نگارنده در طرح مسائل مبتنی بر آرای ساخت‌گرایی در مطالعات ادبی تبیین می‌شود .در فصل دوم پیشینه‌ای از مطالعات زبان شناختی ادبیات فراهم آمده است .در فصل سوم گونه‌های قاعده گاهی به آن ترتیبی که مورد نظر “لیچ “بود، معرفی شده همچنین مولف نشان می‌دهد که کارآیی این انواع، هم‌ارز نیست و برای نمونه می‌توان ارزش “قاعده گاهی معنایی “را با انواعی چون “قاعده گاهی نحوی “یا آوایی مقایسه کرد .فصل چهارم به طرح دو فرضیه، یعنی “فرضیه تراز ادبی “و “رابطه مداول نسبت به مصداق “اختصاص یافته است .به اعتقاد نگارنده، فرضیه “تراز ادبی “می‌تواند در باز شناخت پیش نمونه‌های “شعر “و “نظم “و تعیین سبک شخصی و دوره‌ای کارآیی داشته باشد و فاصله میان مداول و مصداق جهان خارج، ارتباطی را پدید می‌آوردن که در حد فاصل میان کلام ارجاعی و کلام مخیل قرار می‌گیرد .هر چه فاصله میان مدلول و مصداق بیشتر شود، گرایش به سمت زبان ادب و به ویژه پیش نمونه شعر بیشتر خواهد شد و به همین دلیل “واقعیت گریزی “افزایش خواهد یافت و طبعا محک صدق و کذب که نقش ارجاعی زبان مورد نظر است، منتفی خواهد شد .فصل پنجم به طرح سنت فن شعر مربوط می‌شود و شگردهایی که در دو فن بیان و بدیع معنی طبقه‌بندی می‌شوند، و بدین ترتیب مخاطبان درمی‌یابند که کدامین شگردها به واقع در آفرینش شعر دخیل‌اند و کاربرد کدام صناعات عاملی زیباشناختی به حساب می‌آیند ;برای نمونه در این فصل مشخص می‌شود که انواع مجاز برحسب روابط معنایی مختلف در زبان خودکار نیز کاربردی پر بسامد دارند و تنها یکی از انواع مجاز یعنی “مجاز بالاستعاره “در آفرینش شعر نقشی عمده برعهده دارد .فصل ششم به طرح مسئله “انتخاب “و چگونگی آن اختصاص دارد و این فرضیه را شامل می‌شود که “انتخاب “برحسب “تشابه “و با توجه به مولفه‌های ویژه نظام شناختی صورت می‌پذیرد .در فصل هفتم به دو گونه عمده واقعیت گریزی، یعنی “بزرگ نمایی “و “کوچک نمایی “اشاره شده است . به‌زعم نگارنده واقعیت‌گریزی اساس و شالوده آفرینش شعر را تشکیل می‌دهد . فصل هشتم درباره مبانی طبقه‌بندی صناعات در دانش فرضی بدیع شعر است . در فصل نهم نخست پیشنهادی برای تعیین سبک‌های دوره‌ای شعر فارسی به دست داده می‌شود، سپس فرضیه‌ای معرفی گردیده که اگر صحت آن مورد تایید قرار گیرد می‌تواند “سبک‌شناسی “را به دانشی مبدل سازد که تمامی هنرها را در قالب یک نظام بحث و تبیین نماید .