توضیحات

امروزه “اندلس” از نظر جغرافیایی و تقسیمات کشوری، به ناحیهی جنوب غربی اسپانیا، مشتمل بر ایالت‌های المریه، مالقه، قادس، اشبیلیه (سویل)، قرطبه (کوردوبا)، حیان (خائن) و غرناطه (گرانادا)، گفته می‌شود. مهم‌ترین ناحیهی اندلس، به لحاظ تاریخی و اقتصادی، درهی غنی و حاصل‌خیز وادی الکبیر، مهدسه شهر قرطبه، اشبیلیه و قادس است. واژهی “الاندلس” شکل معرب نامی است که ویزیگوت‌ها بر ایالت رومی سابق بائیتکا نهاده بودند. ویزیگوت‌ها از 468 م تا زمان فتح اسلامی در 92 هـ . ق/ 711 م بر این ناحیه استیلا داشتند. از آن‌جایی که آنان اراضی متصرفه را از طریق قرعه‌کشی میان امیرانشان تقسیم میکردند، این منطقه “Ianda.hlatus” (= قرعهی زمین) گفته میشد که در عربی “الاندس” شد. پس از آن که مسلمانان زمام امور این مملکت را در دست گرفتند، نه تنها نام آن که عناصری از هنر آنان را نیز تصاحب کردند و رشد هنر اسلامی ـ اسپانیایی در آغاز فرایندی ترکیبی بود که در جریان آن مولفه‌های ویزیگوتی، رومی ـ ایبریایی، بیزانسی و عربی با یک‌دیگر درهم آمیختند تا سبک تازه و مستقل پدیدار شد، و این سبک تازه به نوبهی خود قوهی محرکه‌ای برای سایر گرایش‌های هنری فراهم آورد. بنابراین ممکن نیست هنر مسیحی و یهودی اسپانیا را پس از سدهی دوم هـ . ق/ هشتم م، فهمید، مگر آن که مولفهی اسلامی آن‌ها را در نظر گرفت. در کتاب حاضر جایگاه معماری اسلامی در اندلس از زمان فتح اسلامی تا زمان حکومت بنونصر (634-897 هـ . ق) بررسی شده است. در این میان به بیان ویژگی‌های معماری در دوران خلافت، دوران ملوک الطوایفی و دوره حکومت مرابطون و موحدون پرداخته شده است.