توضیحات

کتاب حاضر تحقیقی است درباره مدارک مورد استناد شیوخ در ادعا بر جزایر تنب کوچک، تنب بزرگ و ابوموسی که نویسنده آن را به بهانه و نقد کتاب “ولید حمدی اعظمی”، نویسنده عراقی نگاشته است .کتابی که براساس اسناد سری وزارت خارجه بریتانیا به شکلی جانبدارانه و یک سویه نگارش یافته و در آن به اسنادی درباره جزایر یاد شده اشاره شده است .مولف ابتدا تاریخچه‌ای بسیار کوتاه از حکومت محلی قواسم، سپس چگونگی ورود و اقدامات انگلستان در خلیج فارس، روایت می‌کند و به دنبال آن اسناد وزارت خارجه بریتانیا را ارزیابی و تحلیل می‌نماید .این اسناد پس از سی سال از حالت “سری و محرمانه “خارج شده‌اند .کتاب از 9بخش و چند ضمیمه تشکیل شده است . بخش اول با عنوان “پیش درآمد “اشاره‌ای است به موقعیت طبیعی جزایر، نقش بریتانیا در قیمومت شیوخ و معرفی اجمالی محتوای کتاب ولید حمدی .در بخش دوم که “قواسم شارجه و راس الخیمه “نام گرفته به سابقه تاریخی و چگونگی شکل‌گیری حکمرانی قواسم در سواحل شمالی و جنوبی خلیج فارس و کشمکش‌های آنها با انگلستان اشاره شده است .بخش سوم بحثی است در روشن ساختن ارتباط مسائل خلیج فارس و افغانستان با اوضاع هندوستان در رابطه با نقش انگلستان در سرزمین‌های یاد شده، به ویژه مسئله هرات در زمان محمدشاه، حمله ایران به افغانستان و اشغال جزیره خارک از سوی انگلیسیها .بخش چهارم به بررسی نقش و اقدامات انگلستان در خلیج فارس براساس اسناد مذکور اختصاص یافته است .این بخش مروری است بر وضعیت خلیج فارس در معاهدات بین ایران و انگلستان، کوشش انگلستان برای ایجاد پایگاه در کیش، کشمکش بر سر جزیره قشم با امام مسقط، قرارداد بروس ـ زکیخان، تحریکات انگلیس در بندرلنگه، و برکناری قواسم از حکومت بندرلنگه .در بخش پنجم “اسناد اداره محرمانه حکومت هندوستان “درباره وضعیت جزایر و شروع مناقشات در مورد آن ذکر و تحلیل شده است .ادامه ماجراها، گفت و گوها و حوادث روی داده با توجه به نقش انگلستان در اواخر دوره قاجار، در تمام دوره رضاشاه تا دوران حکومت دکتر مصدق و پس از کودتای 1332براساس اسناد مندرج در کتاب حمدی، محتوای فصل ششم را تشکیل می‌دهند .نویسنده در فصل هفتم به ارزیابی دلایل و مدارک و در فصل هشتم به ارزیابی نامه‌ها اهتمام نموده است” .پایان سخن ” عنوان فصل نهم کتاب است .کتاب با ضمایمی شامل متن تعدادی از اسناد و مکاتبات، نیز نقشه خلیج فارس و موقعیت جزایر سه گانه، همچنین فهرست اسامی و نمایه به پایان می‌رسد .