توضیحات

این کتاب پژوهشی درباره تاریخچه تحولات ساختار و معماری ارگ سلطنتی تهران از آغاز تا سقوط سلسله قاجار است. در این کتاب ساخت‌وسازهای ابنیه داخل ارگ تهران به ترتیب تاریخ و تخریب ساخت، مورد مطالعه قرار گرفته و با استناد به منابع تصویری موجود از آن دوران شامل عکس، نقاشی و طراحی، نظراتی نو درباره تحولات کالبدی در باغ گلستان، ارائه شده است.
تاریخچه كاخ گلستان به زمان شاه عباس صفوی بر می‌گردد و بخشی از سفرنامه پیترو دلاواله در سال 1028 ه.ق كه شهر تهران را با چنارستانی كه قصر سلطنتی را احاطه كرده بوده، توصیف کرده است (سرآغازی بر ارگ سلطنتی) خود نشان‌دهنده این نكته است و در سلسله‌های بعد كم یا بیش نیز مورد توجه واقع شده تا اینكه در عهد كریمخان زند ما بین سال‌های 1173 تا 1180 ه.ق نیز این مجموعه با ساخت دیوانخانه‌ای دچار تغییرات اساسی شده، ولی اهمیت واقعی ارگ را می‌توان به دوران آقا محمدخان قاجار نسبت داد. وی در اواخر دوران زندیه و پس از مرگ كریمخان از بحران داخلی ایران استفاده کرده، ایلات قاجار را از دشت گرگان كه مركز سكونت آنان بود به دامنه‌های جنوبی البرز یعنی ولایات تهران و دامغان سوق داد و سعی كرد كه به تدریج راه خود را به طرف فارس یعنی مركز حكومت و قدرت زندیه باز كند. آقا محمدخان بعد از غلبه بر لطفعلی خان زند در شعبان 1209 ه.ق به تهران برگشته و در نوروز 1210 ه.ق به نام پادشاه ایران تاجگذاری کرد. این حركت آقا محمدخان به اهمیت ارگ سلطنتی بیش از پیش افزوده و در عهد فتحعلی شاه قاجار هم به خاطر تاجگذاری وی در این شهر و هم به‌واسطه خیالات شكوهمند این پادشاه كاخ گلستان توسعه بیشتر و آراستگی بهتری را تجربه كرد. در عهد ناصرالدین شاه قاجار كاخ گلستان به دلیل مدت حكومت وی و دیدار او به عنوان اولین پادشاه ایران از اروپا در سه سفر خود به دستخوش تغییرات اساسی و متاثر از اروپا شد.كاخ گلستان با قدمتی كه از لحاظ حافظه تاریخی به 442 سال می‌رسد یكی از منحصر بفردترین مجموعه‌های تاریخی ایران است، این مجموعه با این قدمت نه تنها بیانگر بخش مهمی از تاریخ هنر این مرز و بوم است بلكه به‌واسطه رخدادهای فوق‌العاده موثر اتفاق افتاده در آن یا به نوعی مرتبط با آن، به مجموعه‌ای بی‌بدیل و سندی زنده از مهمترین بخش تاریخ ایران تبدیل شده است.
هرچند كه كاخ گلستان در حال حاضر با وسعتی برابر با 5/4 هكتار در بخشی از شهر تهران به صورتی عضوی غریب از اندام شهری از هم گسیخته واقع شده است و اطراف آن مملو از ساخت و سازهای جدید و بی هویت با عملكردهای ناهمگن با اوست ولی باید به رهاسازی این مجموعه ارزشمند از معضلات منطقه‌ای كه در آن واقع است اقدام كرد و مجموعه كاخ گلستان را به تفكری كه در پی ایجاد منطقه و بافت تاریخی كه مشتمل بر موزه ملی، میدان مشق و… است پیوند داد. مجموعه ارگ سلطنتی تهران یا باغ ـ قصر گلستان، مقر حکومت سلسله قاجار و یکی از محله‌های پنج‌گانه تهران عتیق در دو سده اخیر به شمار می‌آید. اهمیت این مجموعه نه‌تنها به دلیل استقرار قصرها و بناهای سلطنتی در آن، بلکه به واسطه مجموعه‌های کم‌نظیر آثار هنری متعلق به روزگار سلطنت سلسله قاجار در آنجاست.
کتابفروشی اینترنتی آبان