توضیحات
کتاب حاضر برگزیدهای است از مقالات و گفتوگوهای آیدین آغداشلو در فاصله سالهای 1381 تا 1384. مقالهها و مصاحبههای این کتاب موضوعهای مختلف و ظاهراً پراکندهای را در برمیگیرند. از سینما و تئاتر و باستانشناسی به هنرهای ایرانی و اسلامی و نقاشی، تا خوشنویسی و گرافیک و شعر. اما در باطن مشغله اصلی نویسنده همیشه بازشناسی و ارزشگذاری فرهنگ و هنر گذشته و معاصر ایران و جهان بوده است. مطالب این کتاب در دو بخش گفتارها و گفتگوها تنظیم شده است.
مطلب «نگارگری و ادبیات ما» که در بخش چهارم این کتاب گنجانده شده، گفتگویی است از آیدین آغداشلو با مجله بخارا. در ابتدای این گفتگو وی در پاسخ به سؤالی دربارۀ پیوند نقاشی و ادبیات در ایران میگوید: «به طور کلی از زمانی که ادبیات به وجود آمد، سفارشدهندۀ نقاشی شد؛ اما پیش از شکلگیری ادبیات به صورت رسمی نقاشی شکلی مجرد داشت. آنچه از تصاویر نقاشی شده در غارها به جا مانده است، حاکی از آن است که انسان ابتدایی بر اساس انگیزشهای طبیعی و امیال و آرزوها یا دنیای ذهنی خود نقاشی میکرده است. البته انسانهای غارنشین هم حماسههای مشخص داشتهاند که شکار، پیروزی انسان بر حیوانات یا موانع طبیعی را بازگو و سینه به سینه نقل میکردهاند …. به همین منوال نقاشیهایی که روی ظروف سفالی مربوط به هزارههای دوم، سوم و چهارم پیش از میلاد در ایران و سرزمینهای دیگر دیده شدهاند نیز شکلی مجرد دارند و طبیعت، کوه، باران و حیوانات را بر حسب شرایط و ویژگیهای زیستی منطقه به تصویر کشیدهاند، در اینکه نقاش یا هنرمند تصویرگر به جهان اطرافش نگاه میکند و آن را به تصویر میکشد، تردیدی نیست؛ اما این در زمانی است که هنور ادبیات به مرحلهای نرسیده است که نقاشی یا دیگر هنرهای تجسمی را به خدمت خود درآورد». (ص 345 ـ 346)
در پایان همین گفتگو نیز در پاسخ به سؤالی دربارۀ نقاشی قهوهخانهای و پیوند نقاشی با ادبیات در دوران مشروطه نیز اینگونه پاسخ دادهاند: «نقاشی قهوهخانهای تنها بازماندۀ تعلق خاطر هنرمند قدیمی ایرانی به متون عرفانی، حماسی و دینی است. نقاشی قهوهخانهای در حقیقت روایتگری را با میدان دادن به تخیل و رعایت چارچوبهای مکتب خاص خود ادامه میدهد. وظیفهای که از قرن سیزدهم بر عهدۀ نقاشی قهوهخانهای قرار میگیرد، شکل تازهای را به وجود میآورد که ارتباط گستردهای با مردم ایجاد میکند و حوزۀ جدیدی است که با مخاطبین همیشگی و محدود نگارگری ایران متفاوت است. عمر نقاشی قهوهخانهای چندان طولانی نیست، اما همچنان به عنوان آخرین پایگاه نقاشی روایی و حماسی ایرانی قابل بررسی است».
کتابفروشی اینترنتی آبان